کوچه‌ر بیرکار “انیشمند برتر سال 2019”
مجله بریتانیایی “پراسپکت” کوچر بیرکار، ریاضیدان ایرانی و استاد دانشگاه کمبریج بریتانیا را به عنوان “اندیشمند برتر” سال معرفی کرد. این مجله ۵۰ نفر را برای به دست آوردن عنوان “اندیشمند برتر” سال نامزد کرده بود و از خوانندگانش خواسته بود که از میان آنها یک نفر را انتخاب کنند. آقای بیرکار بر اساس رای ده‌ها هزار نفر انتخاب شد.
پروفسور بیرکار ۴۱ ساله و از کردهای ایران است که به خاطر پژوهش‌هایش در هندسه جبری، در شاخه هندسه دوسوگویا، معروف است و پیش از این هم برنده مدال فیلدز، معتبرترین جایزه ریاضی در جهان شده بود.
کوچر بیرکار که متولد مریوان در استان کردستان است به مجله پراسپکت گفته است خانواده‌اش در روستایی کوچک، کشاورز بوده‌اند و در کودکی با برادراش روی زمین کار می‌کرده است. آقای بیرکار می‌گوید مادرش هیچ‌وقت مدرسه نرفته و پدرش تنها در مقطع ابتدایی درس خوانده است.
برادرش که شش سال از او بزرگتر بوده متوجه استعدادش شد و به او کمک کرد تا روی ریاضی متمرکز شود. او در ۱۰ یا ۱۱ سالگی ریاضیات و فیزیک پیشرفته، معادل سال آخر دبیرستان می‌خوانده است.
کوچر بیرکار سپس وارد دانشگاه تهران شد و در سال ۲۰۰۰ میلادی هنگامی که دانشجوی دوره کارشناسی بود به بریتانیا سفر کرد و درخواست پناهندگی سیاسی داد. نام آقای بیرکار قبل از مهاجرتش به بریتانیا فریدون درخشانی بود. او بعد از مهاجرت به “کوچر بیرکار” تغییر نام داد که به کردی یعنی “مهاجر ریاضیدان”. واژه‌ی “بیرکار” به کردی فقط به معنی ریاضیدان نیست و “اندیشمند” هم معنی می‌دهد.
پروفسور بیرکار معتقد است نیمی از ریاضی علم است و نیم دیگرش هنر. اما ریاضی برای او با روانشناسی، انسان‌شناسی، تاریخ طبیعی و موسیقی هم گره خورده است.
آقای بیرکار به مجله پراسپکت می‌گوید زمانی که دارد روی مسئله ریاضی کار می‌کند موسیقی کلاسیک غربی یا کردی گوش می‌دهد. ریاضیدان مورد علاقه او، الکساندر گروتندیک است؛ یکی از نظریه‌پردازان مطرح در هندسه جبری. الکساندر گروتندیک ریاضی دانی است بی‌ملیت؛ او متولد آلمان است اما از دست نازیها به فرانسه فرار کرد. گروتندیک در فرانسه، انستیتوی ریاضی این کشور را به دلیل اینکه بودجه‌اش از سوی ارتش فرانسه تامین می‌شد، ترک کرد و به ویتنام رفت و در اعتراض به بمباران آمریکا در جنگل‌های نزدیک هانوی ریاضیات تدریس می‌کرد.
مجله پراسپکت هر سال ۵۰ اندیشمند را معرفی می‌کند و از خوانندگانش می‌خواهد به کسی که از نظر آنها برتر است رای دهند. این فهرست تنها به حوزه‌های علمی محدود نیست و اندیشمندانی در زمینه‌های ادبی، فلسفی، حقوقی و اقتصادی هم در بین نامزدها هستند.
پروفسور بیرکار در اوت سال 2018 میلادی برنده مدال فیلدز، معتبرترین جایزه ریاضی در جهان شده بود. مدال فیلدز به “جایزه نوبل ریاضی” معروف است و یکی از عالی‌ترین افتخارات این رشته محسوب می‌شود. پیش از کوچر بیرکار، مریم میرزاخانی، دیگر ریاضیدان ایرانی، این جایزه را دریافت کرده بود.
آقای بیرکار برنده جایزه معتبر “لورهولم” هم شده است.
این ریاضیدان سرشناس درباره رویایش زمانی که در ایران بوده گفته است آن زمان روی دیوار باشگاه ریاضی که به آن می‌رفته، عکس برندگان مدال فیلدز بوده است و زمانی که به آنها نگاه می‌کرده به خودش می‌گفته “آیا می‌توانم زمانی آنها را ملاقات کنم. آن زمان در ایران حتی نمی‌دانستم می‌توانم به غرب بروم. “
حالا اگر تصویر او بر دیواری در یک کلاس ریاضی در ایران نصب شده باشد، ریاضی‌دان‌های جوان می‌دانند همه چیز تنها به رویا ختم نمی‌شود.
